Số thập phân là gì? Các phép tính với số thập phân

Số thập phân là một dạng số quen thuộc với chúng ta trong cuộc sống và toán học, bên cạnh các số hữu tỉ, số thực, số nguyên tố… Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu số thập phân là số gì, cách đọc số thập phân, cách viết số thập phân và các phép cộng trừ nhân chia số thập phân như thế nào nhé.

Số thập phân là gì?

Số thập phân là những phân số có tử số và mẫu số. Trong đó mẫu của số thập phân là các số có dạng 10, 100, 1000,… Mẫu số chính là tích của những số 10.

Số thập phân được viết thành dưới dạng: 0,1; 0,01; 0,001…

Cấu tạo số thập phân

Cấu tạo số thập phân gồm hai phần là phần nguyên và phần thập phân, được cách nhau bởi dấu phẩy.

Những số ở trước dấu phẩy là phần nguyên, số ở sau dấu phẩy là phần thập phân.

Cách đọc số thập phân

Khi đọc số thập phân, ta sẽ chia ra hai vế, đọc phần nguyên trước sau đó đọc “phẩy” và tiếp tục đọc phần thập phân.

Ví dụ:

• 1,25: một phẩy hai năm.
• 32,24: ba mươi hai phẩy hai mươi tư.

Chuyển các phân số thành số thập phân

Nếu phân số đã cho chưa là phân số thập phân thì ta chuyển các phân số thành phân số thập phân rồi chuyển thành số thập phân.

Lưu ý: Khi chuyển phân số thập phân thành số thập phân, ta đếm xem mẫu số có bao nhiêu chữ số 0 thì phần thập phân của số thập phân cũng có bấy nhiêu chữ số.

Ví dụ: Chuyển phân số 6/5 thành số thập phân.

Ta có:

Viết các số đo độ dài, khối lượng dưới dạng số thập phân

• Tìm mối liên hệ giữ hai đơn vị đo đã cho.
• Chuyển số đo độ dài đã cho thành phân số thập phân có đơn vị lớn hơn.
• Chuyển từ số đo độ dài dưới dạng phân số thập phân thành số đo độ dài tương ứng dưới dạng số thập phân có đơn vị lớn hơn.

Ví dụ: đổi 5cm sang dm

Ta có:

Viết hỗn số thành số thập phân

Cộng, trừ, nhân, chia số thập phân

Phép cộng/trừ số thập phân

Phép nhân thập phân

Muốn nhân một số thập phân với một số thập phân ta thực hiện như sau:

• Bước 1: Đặt phép tính như bình thường.
• Bước 2: Thực hiện tính nhân như nhân hai số tự nhiên cho nhau.
• Bước 3: Sử dụng dấu phẩy tách các chữ số ở tích ra các chữ số tương ứng với chữ số phần thập phân của hai thừa số đã biết, tính từ phải qua trái.

Ví dụ: 3,4 x 1,2

3, 4

x

1,2

——-

68

34

——

4,08

Lưu ý: Khi nhân một số thập phân với các số 0,1; 0,01; 0,001; 0,0001;… ta chỉ cần dịch dấu phẩy của số thập phân đó sang bên trái tương ứng một, hai, ba, bốn,… chữ số.

Ví dụ: 213,1 x 0,01, ta chỉ cần dịch chuyển dấu phẩy ở con số 213,1 sang trái 2 chữ số là được.

213,1 x 0,01 = 2,131

Chia số thập phân

Muốn chia một số thập phân cho một số thập phân ta làm như sau:

• Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang bên phải bấy nhiêu chữ số.
• Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia như chia cho số tự nhiên.

Ví dụ: 13,11 : 2,3

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ về số thập phân cũng như các phép toán của số thập phân.